जेनिक्स अकादमी

निःशुल्क शिक्षा का अधिकार

The Study for IAS-PCS Exams

सामान्य ज्ञान : भारतीय इतिहास,भारत एवं विश्व का भूगोल, पर्यावरण,भारतीय राज्यव्यवस्था,भारतीय अर्थव्यवस्था,सामान्य विज्ञान, टेस्ट सीरीज, सामान्य हिंदी,और राज्य स्पेशल सभी अध्यन सामग्री बिल्कुल निशुल्क उपलब्ध कराना हमारा प्रथम लक्ष्य है| "निशुल्क शिक्षा का अधिकार"

पर्यायवाची शब्द

ऐसे शब्द जिनके अर्थ समान हों, पर्यायवाची (अंग्रेज़ी: :Synonyms) शब्द कहलाते हैं। जैसे- सूर्य के पर्यायवाची शब्द : दिनकर, दिवाकर, भानु, भास्कर, आक, आदित्य, दिनेश, मित्र, मार्तण्ड, मन्दार, पतंग, विहंगम, रवि, प्रभाकर, अरुण, अंशुमाली और सूरज भगत।

प्रतियोगी परीक्षाओं में पूछे गए पर्यायवाची शब्द
प्रतियोगी परीक्षाओं में पूछे गए पर्यायवाची शब्द
प्रतियोगी परीक्षाओं में पूछे गए पर्यायवाची शब्द
शब्दपर्यायवाची शब्द
आगअग्नि, पावक, अनल, कृशानु, दहन, धूमकेतु, वह्नि, वायुसखा, जातवेद, हुताशन, वैश्वानर, वहि, शिखी, ज्वाला, अरुण, धनञ्जय, ज्वलन, रोहिताश्व  ।
वायुअनिल, समीर, पवन, समीरण, प्रभंजन, बयार, हवा, प्रकम्पन, मारुति, वात, पवमान, मृगवाहन, नभप्राण, मारुत I  
दिनदिवस, दिवा, अहन, वासर, वार।
रात्रिरजनी, विभावरी, निशि, निशा, तमिस्रा, रैन, निशीथ, यामिनी, शर्वरी, त्रियामा, रात, राका, तमी, छपा, क्षणदा ।
अंधकारतम, तिमिर, तमस, अँधेरा, अँधियारा, ध्वांत, तमस्र, तमिस्र ।
सरस्वतीभारती, वीणापाणि, महाश्वेता, इला, वागीश, ब्राह्मी, गिरा, निधात्री, वागेश्वरी, शारदा ।
मृगेन्द्रकेहरि, शार्दूल, सिंह, नखायुध, नाहर, केसरी, हरि, वनराज, मृगराज, शेर, पुण्डरीक, व्याघ्र, पंचानन, केशी ।
किरणमरीचि, दीप्ति, मयूख, रश्मि, कर, अंशु ।
सरितानिम्ना, तटिनी, तरंगिणी, निम्नगा, अपगा ।
कमलइन्दीवर, जलज, पंकज, नलिन, सरोज, राजीव, अम्बुज, सरसिज, शतदल, कंज, तामरस, कुशेशय, कुवलय, कोकनद, उत्पल, अब्ज, अरविन्द, पद्म, पारिजात, शतदल, शतपत्र, सरसीरुह, वारिज, नीरज, सारंग, पुण्डरीक ।
अधर्मपाप, अनाचार, अपकर्म, अनीति, अन्याय ।
दर्पणशीशा, आदर्श, प्रतिमान, आईना, प्रतिबिम्बक।
आकाशनभ, अभ्र, दिव, व्योम, शून्य, अनन्त, फलक, खगोल, द्यु, अन्तरिक्ष, गगन, पुष्कर, तारापथ, अंबर, आसमान, नाक, द्यौ ।
मेघवारिद, अर्बुद, बलाहक, घन, बादल, जलधर, अंबुद, नीरद, पयोद, पयोधर, परजन्य, वारिधर, पयोधि, जीमूत I
जीवप्राणी, प्राण, चैतन्य, जान, जीवन ।
दिनांकतारीख, तिथि, मिति ।
सूर्यदिनकर, दिवाकर, भानु, भास्कर, रवि, आदित्य, दिनेश, मार्तण्ड, सविता, तरणि, दिनमणि, पतंग, प्रभाकर, हरि, अर्क, पूषा, सहस्रांशु, अशुंमाली ।
चन्द्रमाशशांक, चंद्र, शशि, निशाकर, कलानाथ, सोम, विधु, द्विराज, राकापति, तारकेश्वर, चाँद, इन्दु,  निशानाथ, एकापति, हिमांशु, निशिपति, मृगलांछन, हिमकर, क्षपाकर, द्विजराज, सारंग, कलानिधि, राकेश, मृगांक, सुधांशु, अमृतनिधान, मयंक, विधु, माहताब, रजनीपति ।
चाँदनीचन्द्रातप, कौमुदी, ज्योत्स्ना, चन्द्रिका, चन्द्रकला, चन्द्रमरीचि, अमृततरंगिणी, चाँदनी ।
हिरनमृग, कुरंग, सारंग, कृष्णसार, चमरी, हरिण, रक्ततुण्ड, कीर ।
बंदरमर्कट, हरि, वानर, कीश, कपि, शाखामृग ।
वृक्षतरु, पादप, पेड़, अगम, विटप, द्रुम, रूख, गाछ, शाखि, दरख्त, सरोरुह ।  
तलवारचन्द्रहास, कृपाण, असि, करवाल, खड्ग I
आशयसारांश, अर्थ, अभिप्राय, तात्पर्य, मतलब I
फलपरिणाम, नतीजा, अंजाम।
सुन्दरचारु, ललित, रम्य, रमणीक, मनोहर, सुहावना, रुचिर ।
पृथ्वीअवनी, अचला, मही, धरा, इला, मेदिनी, भू , धरती, धरणी, वसुधा, वसुंधरा, उर्वी, भूमि, क्षिति।
पर्वतनग, अद्रि, गिरि, अचल, शैल, तुंग, पहाड़, महीधर, भूधर, गिरजा ।
हिमालयहिमपति, नगराज, शैलेन्द्र, नगपति, हिमाद्रि, गिरिराज, हेमगिरि ।
जलअंबु, अंभ, रस, तोय, नीर, पानी, उदक, सलिल, वारि, जीवन, पय, अमृत, आप, आब, मेघपुष्प ।
वर्षावर्षण, बारिश, बरसात, वृष्टि ।
तालाबसर, तड़ाग, पद्माकर, जलाशय, पोखर, कासार, पुष्कर, सरोवर, सरसी ।
नदीतरंगिणी, सरिता, वाहिनी, तटिनी, स्रोतस्विनी, शैवालिनी, अपगा, शैलजा, निम्नगा, सिंधुगामिनी, निर्झरणी, तरंगवती I
लहरतरंग, वीचि, हिलोर, उर्मि ।
किनारातीर, तट, बेलातट, पुलिन, छोर, सिरा ।
यमुनाकृष्णा, सूर्यसुता, अर्कजा, सूर्यतनया, कालिन्दी, रवितनया, कालगंगा, सूर्यजा, रविसुता, भानुजा, तरणि-तनूजा, जमुना ।
गंगामंदाकिनी, भागीरथी, देवनदी, सुरधुनी, जाह्नवी, देवपगा, सुरसरि, त्रिपथगा, विष्णुपदी, ध्रुवनन्दा ।
गृहनिकतेन, भवन, सदन, आगार, आयतन, आवास, निलय, धाम, गेह, घर, आलय ।
जीभजिह्वा, रसना, रसज्ञा, रसिका, चंचला ।
सर्पसाँप, उरग, सरीसृप, पवनाश, नाग, भुजंग, पन्नग, अहि, विषधर, व्याल, फणी ।
नैसर्गिकप्राकृतिक, स्वाभाविक, वास्तविक ।
हाथहस्त, पाणि, कर, बाहु, भुजा ।
आँखलोचन, अक्षि, चक्षु, विलोचन, नयन, नेत्र, अक्ष, चश्म, नजर, दृग, चख, प्रेक्षण, ईक्षण, अम्बक।
जनार्दनविश्वम्भर, नारायण, अच्युत, चक्रपाणि, मुकुन्द, गरुड़ध्वज, लक्ष्मीपति, जलशायी, चतुर्भुज ।
समुद्रपयोधि, जलधि, वारिधि, उदधि, सिन्धु, पयोनिधि, नीरनिधि, अब्धि, जलधाम, वारीश, अर्णव, रत्नाकर, पारावार, सागर, नदीश, सरित्पति ।
मछलीमत्स्य, मीन, सफरी, झष, जलजीवन, जलतोरि, अण्डभव, शफरी ।
नरकयमपुर, यमलोक, यमालय, शैरव, दुर्गति ।
मोक्षकैवल्य, परमपद, निर्वाण, मुक्ति, परमधाम, अमृतत्व।
दैत्यराक्षस, दानव, निशाचर, असुर, निशिचर ।
देवतादेव, अमर, सुर, निर्जर, त्रिदश, अमर्त्य, अजर, विवुध, भगवान ।
अमृतअमी, सोम, अमिय, सुधा, पीयूष, सुरभोग, जीवनोदक ।
अधर्मपाप, अनाचार, जुल्म, अपकर्म, अन्याय ।
ईश्वरअज, जगदीश, ईश, दीनानाथ ।
शिवमहेश, महादेव, रुद्र, शम्भू, उमापति, शंकर, आशुतोष, मदनारि, चन्द्रमौलि, त्रिपुरारि, चंद्रशेखर, चंद्रमौलि, भूतेश, गिरीश, हर, त्रिलोचन ।
पार्वतीगौरी, जगदम्बा, भवानी।
गणेशगजानन, विनायक, गणपति, हेरम्ब, वक्रतुंड, एकदन्त, लम्बोदर, महाकाय, गजवदन, मोददाता, भवानी- नंदन, द्वैमातुर, गणाधि, मूषकवाहन, गिरजानंदन, द्विवियातृज, गौरीसुत, मोदकप्रिय ।
ब्रह्माप्रजापति, कमलासन, कमलपति, चतुरानन, चतुर्मुख, स्वयंभू, हिरण्यगर्भ, लोकेश, अज, विरंचि, विधि, सदानन्द, गिरापति, नाभिजन्मा, पितामह, विधाता ।
सरस्वतीवीणापाणि, वाक्, वाणी, भारती, शारदा ।
विष्णुकेशव, चक्रपाणि, नारायण, गोविन्द ।
लक्ष्मीसिंधुजा, पद्मा, इंदिरा, हरिप्रिया, रमा, भार्गवी ।
इन्द्रसक्र, पुरन्दर, मधवा, देवराज, शचिपति, सहस्राक्ष, सुरपति, शतऋतु, विडौजा, देवेन्द्र, वासव, सुरेश, जिष्णु, अमरपति, बज्रधर, कौशिक, बिबुधेश, वृत्रहा ।
कामदेवमदन, मन्मथ, मनोज, कन्दर्प, कुसुमशर, अनंग, मार, स्मर, पुष्पधन्वा, मनसिज, रतिपति, मीनकेतु, काम, पंचशर ।
कृष्णनंदनंदन, कन्हैया, बनवारी, मोहन, वंशीधर, माधव, मुकुंद, दामोदर, ब्रजवल्लभ, गोपीनाथ, हृषीकेश, कंसारि, मधुसूदन, द्वारिकाधीश, गिरिधर, मुरलीधर, श्याम, नंदलाल, यदुनंदन, गोपीनाथ, बनमाली, क्षीरसायी ।
कृष्णाद्रौपदी, द्रुपदसुता, याज्ञसेनी, पांचाली, सैरन्ध्री ।
पार्थगुडाकेश, धनञ्जय, गाण्डीवधारी, श्वेतवाहन, सव्यसाची, अर्जुन ।
प्रशंसासराहना, बड़ाई, श्लाघा, गुणगान।
बगीचाआराम, वाटिका, उपवन, उद्यान, बाग, फुलवारी, निकुंज ।
पक्षीखग, विगह, नभचर, पखेरू, अण्डज, शकुंत, पतंग, विहंग, चिड़िया, द्विज, परिन्द ।
हंसमराल, चक्रांश, कलहंस, सूर्य, आत्मा, मानसौक।
घोड़ातुरंग, बाजि, घोटक, रविसुत, हय, सैंधव, अश्व ।
हाथीगत, कुम्भ, वारण, द्विप, करी, हस्ती, गज, सिंधुर, मतंग, कुंजर, नाग, दंती, द्विरद, ऐरावत, वितुंड, गयंत ।
बैलवृषभ, बलीवर्द, गो।
शशकखरगोश ।
मोरमयूर, केकी, सारंग, नीलकंठ, कलाजी, शिव-सुत-वाहन, शिखी, ध्वजी, कलापी, शिखण्डी, केली ।
कोयलकाक, पिक, बसंतदूत, पाली, वनप्रिय, श्यामा ।
मारकेतन, अनंग, मन्मथ, मनसिज, मनोभव, मयन ।
षट्पद (भौंरा)भँवरा, मधुकर, अलि, भृंग, मधुराज, मधुभक्षा, मधूप, मधुव्रत, शिलीमुख, भ्रमर, द्विरेप, मिलिन्द, चंचरिक । (भौंरा)
दासअनुचर, भृत्य, सेवक, नौकर, परिचारक, किंकर ।
पर्यायवाचीसमानार्थी।
बिजलीदामिनी, चंचला, तड़ित, चपला, विद्युत, सौदामिनी, क्षणप्रभा, बीजुरी, घनवल्ली, घनदाम ।
प्राचीपूर्व ।
क्रोधअमर्ष, रोष, कोप, आक्रोश, तैश, गुस्सा ।
युद्धरण, जंग, समर, संग्राम, लड़ाई।
जंगलकान्तार, अरण्य, कानन, विपिन, वन, अटवी, आराम ।
स्वर्णसोना, कनक, कंचन, हेय, हिरण्य, हाटक, हेम, जातरूप, पुष्कल I
सौन्दर्यशोभा, सुषमा, सुन्दरता।
शिष्टशालीन, भद्र, सौम्य, संभ्रान्त
पुत्रआत्मज, सुत, वत्स, तनय, नंदन, तनुज ।
पुत्रीदुहिता, आत्मजा, बेटी, सुता, तनया, नंदिनी ।
बहिनभगिनी, बहन, सहोदरा, दीदी, जीजी, सहगर्भिणी I
स्त्रीवामा, भामा, अबला, महिला, नारी, ललना, वनिता, रमणी, औरत ।
शिक्षकअध्यापक, आचार्य, गुरु, प्रवक्ता, व्याख्याता ।
मित्रसहचर, संगी, साथी, दोस्त, सपक्ष, वयस्क, मीत।
कपड़ाअम्बर, वस्त्र, परिधान, पट, वसन, चीर ।
अतिथिअभ्यागत, आगन्तुक पाहुन, मेहमान ।
ध्वजझंडा, पताका, निशान, केतु, केतन, ध्वजा, वैजयंती।
राजानरेश, नरेन्द्र, भूपाल, नरपति, भूप, महीप, नृप, भूमिपति, नृपति ।
नगरपुर, शहर, नगरी, किला ।
बुद्धिप्रज्ञा, समझ, अक्ल, जेहन, मेधा, मति।
मार्गसड़क, पंथ, राह, डगर, पथ, रास्ता ।
इच्छावांछा, आकांक्षा, लालसा, चाह, मनोरथ, अभिलाषा, लिप्सा, ईहा, स्पृहा, मनोरथ, तमन्ना, अरमान, मुराद ।
चतुरसयाना, नागर, चालाक, गुणी, प्रवीण, कुशल, दक्ष, पटु ।
ब्राह्मणद्विज, विप्र, महीसुर, भूदेव, भूसुर, अग्रजन्मा, महीदेव ।
संसारलोक, जगत, संसृति, दुनिया, विश्व, सृष्टि, जग, जहान ।
नियतिप्रारब्ध, भाग्य, होनी, भावी, दैव्य।
बहुतप्रचुर, अति, पर्याप्त, अमित, अत्यंत, प्रभूत।
दूधपय, क्षीर, दुग्ध, गोरस ।
अभिजातकुलीन, संभ्रान्त, योग्य, श्रेष्ठ, विशिष्ट।
अचलअडिग, अटल, अविचल, स्थिर, दृढ़ ।
घड़ाकलश, कुंभ, कुट, घट ।
किरणअंशु, मरीच, मयूख, कला, रश्मि, कर, प्रभा, अर्चि, गो ।
खलउधम, पामर, नीच, दुष्ट, दुर्जन, कुटिल, धूर्त, शठ ।
द्रव्यसंपदा, दौलत, विभूति, समृद्धि, धन, संपत्ति, वित्त।
आनंदहर्ष, मजा, सुख, लुफ्त, प्रसन्नता, आह्लाद, उल्लास, मोद, प्रमोद, खुशी।
चोरमोषक, कुम्भिल, खनक, तस्कर, दस्यु I
किसानकृषक, हलधर, खेतिहर, जोतकार, काश्तकार ।
रचनाकृति, सृजन, सृष्टि ।
कारागारजेल, कारावास, बन्दीगृह ।
अभिप्राणमतलब, आशय, अर्थ, तात्पर्य।
तरुणीप्रमदा, मनोजा, यौवनवती ।
पण्डितमनीषी, विद्वान, प्रज्ञ, सुधी, युद्ध, धीर।
बसंतऋतुराज, कुसुमाकर, पिकमित्र, माधव ।
परिवर्तनहेर-फेर, फेर-बदल, अदल-बदल ।
पुष्पफूल, सुमन, कुसुम, प्रसून ।
कल्पवृक्षदेववृक्ष, सुरतरु, पारिजात, कल्पद्रुम, मंदार ।
आमआम्र, रसाल, सहकार, अमृतफल, मधुदूत, चूत, अतिसौरभ ।
ईखरसडंड, पैड़ी, ऊख, गन्ना, रसद, रसाल ।
आभूषणभूषण, मंडन, गहना, जेवर।
दूधक्षीर, दुग्ध, अमृत, पय।
error: Content is protected !!
Scroll to Top