जेनिक्स अकादमी

निःशुल्क शिक्षा का अधिकार

The Study for IAS-PCS Exams

सामान्य ज्ञान : भारतीय इतिहास,भारत एवं विश्व का भूगोल, पर्यावरण,भारतीय राज्यव्यवस्था,भारतीय अर्थव्यवस्था,सामान्य विज्ञान, टेस्ट सीरीज, सामान्य हिंदी,और राज्य स्पेशल सभी अध्यन सामग्री बिल्कुल निशुल्क उपलब्ध कराना हमारा प्रथम लक्ष्य है| "निशुल्क शिक्षा का अधिकार"

मध्य प्रदेश राज्य सेवा (प्रारंभिक) परीक्षा का पाठ्यक्रम

मध्य प्रदेश राज्य सेवा (प्रारंभिक) परीक्षा का पाठ्यक्रम
मध्य प्रदेश राज्य सेवा (प्रारंभिक) परीक्षा का पाठ्यक्रम
मध्य प्रदेश राज्य सेवा (प्रारंभिक) परीक्षा 2023

पाठ्यक्रम

प्रथम प्रश्न पत्र– सामान्य अध्ययन

1. मध्यप्रदेश का इतिहास, संस्कृति एवं साहित्य
  • मध्यप्रदेश के इतिहास की महत्वपूर्ण घटनाएँ, प्रमुख राजवंश ।
  • स्वतंत्रता आन्दोलन में मध्यप्रदेश का योगदान |
  • मध्यप्रदेश की प्रमुख कलाएँ एवं स्थापत्य कला ।
  • मध्यप्रदेश की प्रमुख जनजातियाँ एवं बोलियाँ ।
  • प्रदेश के प्रमुख त्योहार, लोक संगीत, लोक कलाएँ एवं लोक-साहित्य |
  • मध्यप्रदेश के प्रमुख साहित्यकार एवं उनकी कृतियाँ ।
  • मध्यप्रदेश के प्रमुख धार्मिक एवं पर्यटन स्थल ।
  • मध्यप्रदेश के प्रमुख जनजातीय व्यक्तित्व ।
2. भारत का इतिहास
  • प्राचीन एवं मध्यकालीन भारत के इतिहास की प्रमुख विशेषताएँ, घटनाएँ एवं उनकी प्रशासनिक, सामाजिक तथा आर्थिक व्यवस्थाएँ ।
  • 19वी एवं 20वीं शताब्दी में सामाजिक तथा धार्मिक सुधार आंदोलन |
  • स्वतंत्रता संघर्ष एवं भारतीय राष्ट्रीय आंदोलन |
  • स्वतंत्रता के पश्चात् भारत का एकीकरण एवं पुनर्गठन |
3. मध्यप्रदेश का भूगोल
  • मध्यप्रदेश के वन, वनोपज, वन्यजीव, नदियाँ, पर्वत एवं पर्वत श्रृंखलाएँ ।
  • मध्यप्रदेश की जलवायु ।
  • मध्यप्रदेश के प्राकृतिक एवं खनिज संसाधन |
  • मध्यप्रदेश में परिवहन ।
  • मध्यप्रदेश की प्रमुख सिंचाई एवं विद्युत परियोजनाएँ ।
  • मध्यप्रदेश में कृषि, पशुपालन एवं कृषि आधारित उद्योग ।
4. भारत एवं विश्व का भूगोल
  • भौतिक भूगोल :- भौतिक विशेषताएँ और प्राकृतिक प्रदेश |
  • प्राकृतिक संसाधनः- वन, खनिज संपदा, जल, कृषि, वन्यजीव, राष्ट्रीय उद्यान / अभ्यारण्य / सफारी।
  • सामाजिक भूगोल:- जनसंख्या संबंधी / जनांकिकी (जनसंख्या वृद्धि, आयु. लिंगानुपात साक्षरता एवं आर्थिक गतिविधियाँ ) |
  • आर्थिक भूगोल:- प्राकृतिक एवं मानवीय संसाधन ( उद्योग, यातायात के साधन ) ।
  • विश्व के महाद्वीप / देश / महासागर / नदियाँ / पर्वत ।
  • विश्व के प्राकृतिक संसाधन ।
  • परंपरागत एवं गैर परंपरागत ऊर्जा स्त्रोत ।
5. (अ) राज्य की संवैधानिक व्यवस्था
  • मध्यप्रदेश की संवैधानिक व्यवस्था ( राज्यपाल, मंत्रिमंडल, विधानसभा, उच्च न्यायालय)
  • मध्यप्रदेश में त्रिस्तरीय पंचायतीराज एवं नगरीय प्रशासन व्यवस्था ।

       (ब) राज्य की अर्थ व्यवस्था

  • मध्यप्रदेश की जनांनिकि एवं जनगणना ।
  • मध्यप्रदेश का आर्थिक विकास ।
  • मध्यप्रदेश के प्रमुख उद्योग |
  • मध्यप्रदेश की जातियाँ, अनुसूचित जातियाँ एवं जनजातियाँ तथा राज्य की प्रमुख कल्याणकारी योजनाएँ।
6. भारत का संविधान शासन प्रणाली एवं अर्थ व्यवस्था
  • भारतीय शासन अधिनियम 1919 एवं 1935 |
  • संविधान सभा ।
  • संघीय कार्यपालिका, राष्ट्रपति एवं संसद |
  • नागरिकों के मौलिक अधिकार, कर्तव्य एवं राज्य के नीति-निर्देशक सिद्धांत |
  • संवैधानिक संशोधन ।
  • सर्वोच्च न्यायालय एवं न्यायिक व्यवस्था ।
  • भारतीय अर्थव्यवस्था, औद्योगिक विकास और विदेशी व्यापार, आयात एवं निर्यात |
  • वित्तीय संस्थाएँ रिजर्व बैक, राष्ट्रीयकृत बैंक, SEBI / NSE / गैर बैंकिंग वित्तीय संस्थान |
7. विज्ञान एवं पर्यावरण
  • विज्ञान के मौलिक सिद्धांत ।
  • भारत के प्रमुख वैज्ञानिक संस्थान एवं उनकी उपलब्धियाँ, उपग्रह एवं अंतरिक्ष प्रौद्योगिकी।
  • पर्यावरण एवं जैव-विविधता ।
  • पारिस्थितिकीय तंत्र ।
  • पोषण आहार एवं पोषक तत्व ।
  • मानव शरीर संरचना |
  • कृषि उत्पाद तकनीक
  • खाद्य प्रसंस्करण ।
  • स्वास्थ्य नीति एवं स्वास्थ्य कार्यक्रम |
  • प्रदूषण, प्राकृतिक आपदाएँ एवं प्रबंधन |
8. अंतर्राष्ट्रीय एवं राष्ट्रीय समसामयिक घटनाएँ
  • महत्वपूर्ण व्यक्तित्व एवं स्थान ।
  • महत्वपूर्ण घटनाएँ |
  • भारत एवं मध्यप्रदेश की प्रमुख खेल संस्थाएँ, खेल प्रतियोगिताएँ एवं पुरस्कार ।
9. सूचना एवं संचार प्रौद्योगिकी
  • इलेक्ट्रॉनिकी सूचना एवं संचार प्रौद्योगिकी |
  • रोबोटिक्स, आर्टिफिशियल इंटेलीजेन्स एवं सायबर सिक्यूरिटी |
  • ई-गवर्नेन्स ।
  • इंटरनेट तथा सोशल नेटवर्किंग साईट्स |
  • ई-कॉमर्स
10. राष्ट्रीय एवं प्रादेशिक संवैधानिक / सांविधिक संस्थाएँ
  • भारत निर्वाचन आयोग |
  • राज्य निर्वाचन आयोग |
  • संघ लोक सेवा आयोग |
  • मध्यप्रदेश लोक सेवा आयोग
  • नियंत्रक एवं महालेखा परीक्षक ।
  • नीति आयोग |
  • मानवाधिकार आयोग |
  • महिला आयोग ।
  • बाल संरक्षण आयोग |
  • अनुसूचित जाति एवं अनुसूचित जनजाति आयोग |
  • पिछडा वर्ग आयोग
  • सूचना आयोग |
  • सतर्कता आयोग |
  • राष्ट्रीय हरित अधिकरण |
  • खाद्य संरक्षण आयोग इत्यादि ।
राज्य सेवा (प्रारंभिक) परीक्षा 2023

पाठ्यकम

द्वितीय प्रश्न पत्र – सामान्य अभिरूचि परीक्षण

1. बोधगम्यता

2. संचार कौशल सहित अंतर- वैयक्तिक कौशल 3. तार्किक कौशल एवं विश्लेषणात्मक क्षमता

4. निर्णय लेना एवं समस्या समाधान

5. सामान्य मानसिक योग्यता

6. आधारभूत संख्ययन ( संख्याएँ एवं उनके संबंध, विस्तार क्रम आदि- दसवीं कक्षा का स्तर ) आँकड़ों का निर्वचन (चार्ट, ग्राफ तालिका, आँकडों की पर्याप्तता आदि – दसवीं कक्षा का स्तर)

7. हिन्दी भाषा में बोधगम्यता कौशल (दसवीं कक्षा का स्तर )

टिप्पणी : दसवीं कक्षा के स्तर के हिन्दी भाषा के बोधगम्यता कौशल से संबंधित प्रश्नों का परीक्षण, प्रश्नपत्र में केवल हिन्दी भाषा के उद्धरणों के माध्यम से अंग्रेजी अनुवाद उपलब्ध कराए बिना किया जाएगा।

Related Posts-

  1. महात्मा गाँधी जी और भारतीय राष्ट्रीय आन्दोलन
  2. भारत की कृषि क्रांतियां व उनसे संबंधित क्षेत्र
  3. Download NCERT Books for IAS/PCS & Other Competitive Exams
  4. प्रतियोगी परीक्षाओं में आने वाले मापक यन्त्र और पैमाने
  5. मध्य प्रदेश राज्य सेवा की परीक्षा योजना एवं पाठ्यक्रम

For more Updates/Materials, Please join our Social Media Platforms-

Our online Platform for competitive Exam Preparation-

Our online Platforms for the Preparation of Competitive Exam (Visit for more information)-

error: Content is protected !!
Scroll to Top